Werkbank Academische vaardigheden


Naamwoordstijl

De naamwoordstijl is een stijlkeuze waarbij vaak een werkwoord als zelfstandig naamwoord wordt geformuleerd. Het is lastig om precies te definiëren wat de naamwoordstijl is, maar je zou kunnen zeggen dat het een verzamelterm is voor formuleringen waarbij naamwoorden (behoud, herstel) in plaats van werkwoorden (hij behoudt, hij herstelt) worden gebruikt.

Als je zelfstandige naamwoorden gebruikt in plaats van werkwoorden, dan komt er minder actie in de tekst. Bij een werkwoord (in de bedrijvende vorm) moet namelijk altijd een onderwerp genoemd worden (en eventueel een lijdend voorwerp). Om die reden vormt de naamwoordstijl soms, om dezelfde redenen als de lijdende vorm dat doet, een bedreiging voor de helderheid van de tekst. Wie op relevante plaatsen in de zin gebruik maakt van zelfstandig naamwoorden en niet van werkwoorden, maakt het voor de lezer moeilijk om te achterhalen wie nu eigenlijk iets doet in een zin. Voorbeeld:


* De eerdere streefcijferbepaling van vijf erkende vluchtelingen behoeft een bredere benadering, gelet op de specifieke aard en problematiek van deze doelgroep.

Het is nu onduidelijk wie het streefcijfer bepaald heeft, en wie er van mening is dat een bredere benadering goed zou zijn. Deze onhelderheid in de tekst verdwijnt als de relevante zelfstandig naamwoorden worden omgezet in werkwoorden:

Eerder heeft de regering het streefcijfer bepaald op vijf erkende vluchtelingen. Gelet op de specifieke aard en problematiek van deze doelgroep moeten wij/moet onze gemeente dit streefcijfer nu breder benaderen.

Dit betekent niet dat de naamwoordstijl altijd fout is. Soms kan de naamwoordstijl, vooral in wetenschappelijke teksten, zelfs nuttig zijn voor de opbouw van termen en voor de ontwikkeling van de tekst (Onrust, 2013).

  1. Je kunt algemene wetten of regelmatigheden weergeven:

  2. Lichamelijke inspanning bevordert de doorbloeding van het hart.

    I.p.v. ‘als je je inspant, dan bevorder je dat je hart doorbloedt raakt’, wat veel minder een algemene regel aangeeft.

  3. Je kunt een bewering verder uitwerken door die bewering samen te vatten met een nieuw gemaakt zelfstandig naamwoord, waardoor je op een economische manier daar weer wat verder over kunt vertellen (tekstontwikkeling) en er samenhang tussen de zinnen ontstaat;

Men kan bijvoorbeeld stipuleren dat de sjwa fonologisch lang is [...] maar een dergelijke stipulatie lijkt niet door evidentie buiten de lettergreeptheorie ondersteund te worden.

Nog een voorbeeld:

[...] Maar in het begin van deze eeuw raakte de craniometrie steeds meer op de achtergrond, daar de schedelafmetingen toch nog onvoldoende de heersende hiërarchische structuur bevestigden. Tegelijk met de afname van de invloed van de craniotomie kwam de IQ-test in zwang.

Literatuur

Onrust, M. (2013). Vermijd de naamwoordstijl! Een onderzoek naar de houdbaarheid van een schrijfadvies. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam.
J. Renkema  (2012). Schrijfwijzer. Amsterdam: Boom.
www.taaladvies.net (website van het Taalunieversum)

Overige pagina's in deze rubriek: Introductie   Zinsbouw   Woordkeus   Verwijswoorden   Structuurwoorden   Lijdende vorm   Toonzetting