Transcriptie

Als je gesproken taal hebt opgenomen, moet dat vaak getranscribeerd worden voor verder onderzoek. Dit houdt in dat het gesprokene zo adequaat mogelijk in tekst wordt gerepresenteerd. Het is helaas nog niet mogelijk om dit met behulp van spraakherkenning automatisch te laten doen (met een acceptabele kwaliteit), dus meestal is dit handwerk. Bij dit proces staan twee activiteiten centraal: luisteren en typen. Uitgaande van een digitale opname zijn er diverse hulpmiddelen beschikbaar om dit proces te ondersteunen:

• Soundscriber is een eenvoudig (gratis) programma dat, naast reguliere afspeelmogelijkheden zoals een programma als Windows Media Player die biedt, een aantal specifieke functies bevat ten behoeve van transcriptiewerk, zoals afspelen met variabele snelheid en het automatisch meerdere malen achter elkaar afspelen van korte segmenten van het geluidsbestand. Meer informatie.
• TranscriberAG is een uitgebreider (gratis) programma dat ondersteuning biedt bij het segmenteren van (langere) geluidsopnamen en het transcriberen daarvan, waarbij sprekerswisselingen kunnen worden gelabeld, evenals veranderingen van onderwerp en akoestische condities. Het programma kan ook omgaan met videobestanden.
  Hoewel TranscriberAG is ontwikkeld ten behoeve van (taalkundig) onderzoek naar gesproken taal, zijn de genoemde functies ook bruikbaar voor andere toepassingen. Meer informatie.
• Transana is een geavanceerd programma, dat gebruikt kan worden om gesproken taaldata, inclusief videobeelden, te beheren en te transcriberen. Daarnaast biedt Transana diverse hulpmiddelen bij de analyse van het getranscribeerde materiaal. De Faculteit der Geesteswetenschappen heeft een licentie voor het gebruik van Transana. Meer informatie.

N.B. Voor bepaalde vormen van taalkundig onderzoek houdt transcriberen, naast het representeren van spraak in tekst, ook in dat dit zo klankgetrouw mogelijk gebeurt, waarbij ook diverse fonologische en fonetische kenmerken worden vastgelegd, zoals pauzes, klemtonen, toonhoogte, e.d. Een veelgebruikt transcriptiesysteem daarvoor is het International Phonetic Alphabet (IPA) en de ASCII-equivalent SAMPA. Er zijn diverse handige hulpmiddelen voor het invoegen van IPA-symbolen (fonetische symbolen) in een tekstdocument, zoals IPAKLICK (werkt alleen goed via de Internet Explorer) en de IPA Console.