Het taalgebruik controleren
Het is belangrijk om bij het redigeren specifiek te letten op spelling, grammatica, interpunctie en stijl. Weliswaar zijn dat ten opzichte van je eerdere werk aan de tekst detailkwesties, maar je moet die zeker serieus nemen. Een academische tekst hoort namelijk een verzorgd afgewerkte tekst te zijn. In zo’n tekst is de spelling in orde, is de grammatica correct en de interpunctie functioneel. Bovendien staan er geen stijlfouten in.
Spelling
Er zijn diverse (online) mogelijkheden om te voorkomen dat er fouten en slordigheden in je tekst staan. Meer informatie, inclusief een aantal verwijzingen naar nuttige hulpmiddelen, is te vinden in de rubriek Spelling van de website NLS Online.
Tip: het Taalloket van het Genootschap Onze Taal biedt een beknopt overzicht van de regels voor de werkwoordspelling in de tegenwoordige tijd. Ook vind je daar hoe je het ezelsbruggetje van 't kofschip kunt gebruiken voor de spelling van de verleden tijd van werkwoorden, en van voltooid deelwoorden. Je kunt je kennis van de werkwoordspelling ook testen, op de website Nederlandse taaltest.
Grammatica
Een overzicht van veelgemaakte fouten in de zinsbouw, en de manier waarop je die kunt oplossen, vind je in de rubriek Zinsstructuur van de website NLS Online.
Via de portal Taaladvies.net van de Nederlandse Taalunie kun je een databank aan taaladviezen raadplegen. In deze online adviesbank vind je in alfabetische en thematische ordening antwoorden op allerlei taalvragen, ook die over grammatica. Ook het Genootschap Onze Taal heeft zo’n taaladviesbank (het Taalloket), net als Team Taaladvies (de taaladviesdienst van de Vlaamse overheid).
Er is ook papieren hulp, in de vorm van grammatica’s. De Grammatica Nederlands van Henriette Houet (2011, ook als e-book verkrijgbaar) is goed bruikbaar als je wilt weten wat een koppelwerkwoord ook alweer is, een beknopte bijzin, een verkeerde samentrekking, een cromazin of de lijdende vorm. In De regels van het Nederlands van Florijn, Maureau en Lalleman (2017) vind je alle basisregels en termen van de grammatica helder uitgelegd.
Interpunctie
Leestekens (interpunctietekens) hebben als functie dat ze de structuur van de zin expliciet maken. Met goed gekozen leestekens help je de lezer dus om de informatie in de zin met elkaar in verband te brengen op de manier waarop jij dat bedoelt. Het is dus belangrijk om zorgvuldig met de interpunctie van je teksten om te gaan. Onhandige interpunctie maakt je tekst onduidelijk, en soms veroorzaak je met een verkeerd leesteken zelfs een betekenis die je helemaal niet zo bedoelt. Zie voor meer informatie over dit onderwerp de rubriek Interpunctie van de website NLS Online. In die rubriek vind je ook een overzicht van de belangrijkste problemen die kunnen optreden bij het gebruik van leestekens, en hoe je die problemen oplost.
Hulp in gedrukte vorm is er met hoofdstuk 9, Leestekens, in de Schrijfwijzer van Jan Renkema (2020, Boom Uitgevers Amsterdam). Heel uitgebreid is de informatie in de Nieuwe leestekenwijzer van Peter van der Horst (2019, Antwerpen/Apeldoorn: Garant).
Stijl
De stijl van wetenschappelijke teksten moet erop gericht zijn de informatie zo efficiënt en toegankelijk mogelijk over te brengen. Vandaar dat leesbaarheid een belangrijke eis is die aan academisch taalgebruik gesteld wordt. Het is goed om nog extra te controleren of het taalgebruik in je tekst aan die eis voldoet. In de rubriek Leesbaarheid van de website NLS Online vind je veel informatie over factoren en formuleringen die een tekst minder helder en minder toegankelijk maken, en over de manieren waarop je problemen op dat gebied kunt repareren.
In de rubriek Zinsstructuur van de website NLS Online kun je verder uitleg vinden over ontsporingen als foutieve samentrekkingen, verkeerd toegepaste inversie en dergelijke.
Een handige hulp in gedrukte vorm is de Vraagbaak Nederlands van Eric Tiggeler (2024 en eerdere drukken). In dit boek vind je namelijk beknopte informatie over alle aspecten waar je bij het redigeren op moet letten: spellingkwesties, het gebruik van leestekens, het verbeteren van zinsbouw en het herstellen van stijlfouten.