Algemene taalfuncties

In deze rubriek vind je een overzicht van allerlei formuleringen en uitdrukkingen waarmee je algemene strategieën en functies kunt verwoorden. Het gaat hier om functies die niet per se vast horen bij bepaalde onderdelen van een tekst, maar die je door de hele tekst heen kunt inzetten. Denk aan zaken als 'kritisch zijn', 'voorzichtigheid uitdrukken', maar ook 'definitie geven' of 'trends beschrijven'.

In academische teksten is het de gewoonte om al te stellige beweringen of claims te vermijden, en niet te snel te generaliseren. Er zijn dus veel uitdrukkingen in omloop die helpen om beweringen af te zwakken en voorzichtigheid uit te drukken. Ze worden vooral in de Conclusie en Discussie ingezet.

Volgens Smith (2002)
Er wordt gedacht dat ...
In algemene termen betekent dit ...
Er wordt algemeen aangenomen dat ...
Een mogelijke implicatie hiervan is dat ...
Deze resultaten lijken te suggereren dat ...
Recent onderzoek wijst uit dat ...
Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn ...
De bevindingen van deze studie doen vermoeden dat ...
Deze discrepantie kan worden toegeschreven aan ...
Er zijn verschillende verklaringen mogelijk voor dit resultaat.
Deze gegevens moeten voorzichtig worden geïnterpreteerd, omdat ...
Hoewel X niet kan worden uitgesloten, moeten deze resultaten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Kenmerkend voor een academische schrijver is een kritische houding ten opzichte van het onderzoek van anderen. Er wordt van je verwacht dat je resultaten en uitkomsten uit de bronnen die je gebruikt niet zonder meer overneemt in je eigen betoog. Je moet juist kritische vragen stellen over de juistheid of houdbaarheid van die resultaten en uitkomsten. Je kunt met behulp van allerlei uitdrukkingen en formuleringen iets zeggen over problemen met de gebruikte methoden of met de argumentatie van andere onderzoekers.

Jones (2003) wijst er echter op dat ...
Eerdere studies hebben X niet behandeld.
Een belangrijk nadeel van deze aanpak is dat ...
Er bestaat geen algehele overeenstemming over ...
Een vraag die echter gesteld moet worden, is of ...
Deze theorie verklaart echter niet volledig waarom ...
De analyse van Smith (2002) houdt geen rekening met ...
Het belangrijkste probleem met deze verklaring is dat ...
Het belangrijkste kritiekpunt is dat Smith niet opmerkt dat ...
Een alternatieve interpretatie van X is te vinden in Smith (1976).
Veel van het onderzoek tot nu toe was echter beschrijvend van aard.
Alle tot nu toe onderzochte studies hebben echter het nadeel dat ...
Andere auteurs (zie X en Y) betwijfelen het nut van deze benadering.
De meeste studies op het gebied van X hebben zich alleen gericht op ...
Een ander probleem met deze aanpak is dat X geen rekening houdt met Y.
De analyse van Smith houdt geen rekening met X.
De meta-analyse van Smith is aan aanzienlijke kritiek onderhevig geweest.
Een van de beperkingen bij deze uitleg is dat het niet verklaart waarom ...
Hoewel uitgebreid onderzoek is uitgevoerd naar X, bestaat er geen studie die zich richt op Y.

Vooral als je bezig bent met de aankondiging van begrippen en theorieën die in jouw tekst belangrijk zijn, zul je deze ordenen en indelen op basis van overeenkomsten en verschillen. Of je somt ze op in volgorde van hun belangrijkheid. Dit maakt het mogelijk om je informatie op een systematische manier aan de lezer te presenteren. Een aantal vaste formuleringen kunnen dan helpen.

X kan worden ingedeeld in X1 en X2.
Smith (2015) maakt een onderscheid tussen X en Y.
Verschillende methoden zijn voorgesteld om X te classificeren.
Er zijn drie redenen waarom ...
Smith en Jones (1991) noemen X, Y en Z als de belangrijkste oorzaken van W.

Bij het bespreken en analyseren van theoretische begrippen of van resultaten is het vaak nuttig om belangrijke aspecten en eigenschappen met elkaar te vergelijken, en te zien wat hun overeenkomsten en verschillen zijn. Je kunt daarbij een aantal typische formuleringen en uitdrukkingen gebruiken, om zo voor je lezers helder te maken wat je aan het doen bent.

Enerzijds ..., anderzijds ...
Aan de ene kant ..., aan de andere kant ...
X en Y delen bepaalde kenmerken.
In het proces maken X meer fouten dan Y.
X is in een aantal opzichten anders dan Y.
X en Y verschillen niet alleen in Z, maar ook in W.
X verschilt op een aantal belangrijke manieren van Y.
Er is een aantal belangrijke verschillen tussen X en Y.
Er is een aantal belangrijke overeenkomsten tussen X en Y.
Het is waarschijnlijker dat X beter presteert dan Y, omdat ...
Deze definitie komt overeen met wat Smith (2011) heeft gesteld.

Schrijvers van academische teksten hebben de taak om belangrijke concepten en begrippen heel helder te definiëren, en duidelijk te maken wat ze onder een bepaalde term verstaan. Op die manier zorgen ze ervoor dat hun lezers precies begrijpen wat ze bedoelen met zo'n begrip of concept, en wordt het ook duidelijk als verschillende onderzoekers een begrip op verschillende manieren hanteren of iets anders verstaan onder dezelfde term. Je kunt gebruikmaken van een aantal vaste uitdrukkingen en formuleringen om aan je lezer te laten zien dat je concepten en begrippen aan het definiëren bent.

De term X verwijst naar ...
Auteur Y definieert X als ...
Eerdere studies definiëren X als ...
Er zijn meerdere definities voor X.
Smith (2011) gebruikt de term X ...
X kan globaal worden gedefinieerd als ...
De term X omvat de volgende drie kenmerken.
De term X werd voor het eerst gebruikt door ....
In de huidige studie wordt X gedefinieerd als ...
Verschillende definities van X zijn voorgesteld.
In dit proefschrift wordt de term X gebruikt om ...
Een algemeen aanvaarde definitie van X ontbreekt.
De term X wordt gebruikt om te verwijzen naar situaties waarin ...
Hoewel de literatuur het er niet over eens is, lijkt een gangbare definitie voor X ... te zijn.
Omdat de definitie van X verschilt onder onderzoekers, is het belangrijk om X te operationaliseren.

Als je trends moet gaan beschrijven, kun je gebruikmaken van een paar vaste formuleringen om dat in te leiden bij je lezers.

De groei/snelheid/omvang van X zal de komende jaren stijgen/toenemen/afnemen/dalen.
Wat opvalt, is de groei/de sterke afname van X .
Figuur 1 laat zien dat er een geringe/scherpe/geleidelijke stijging/toename/daling/afname is in X.

Bij het presenteren van kwantitatieve gegevens is het belangrijk om zorgvuldig te zijn met termen als 'meer dan', 'gemiddeld', 'het meest'. Een aantal vaste formuleringen kunnen dan helpen.

X heeft het hoogste percentage Y.
Het gemiddelde daalde/steeg van X naar Y.
Bijna de helft van de respondenten gaf aan dat ...
Het aandeel van Y was in X 65 procent hoger dan ...
Zeventig procent van de respondenten gaf aan dat ...
Meer dan de helft van de ondervraagden gaf aan dat ...
Minder dan een derde van de respondenten gaf aan dat ...
Het gemiddelde van twaalf waarnemingen in X, Y en Z is ...
Elk jaar nam de kans met X procent toe.
De data tonen aan dat X in het bereik van Y tot Z ligt.
De respondenten hebben gemiddeld X jaar geoefend (bereik: Y - Z).
Van de ... patiënten die de vragenlijst hebben ingevuld, gaf iets meer dan de helft aan dat ...

Bij het beschrijven van causale verbanden kun je gebruikmaken van een aantal vaste uitdrukkingen die voor je lezers het karakter van het bedoelde verband expliciteren.

X is bepalend voor Y.
Een gevolg van X is Y.
X speelt een sleutelrol in Y.
X heeft een grote invloed op Y.
Er is een causale rol van X aangetoond in ...
Het is duidelijk dat X een rol speelt in ...
X heeft een positief/negatief effect op Y.
In de literatuur wordt Y met X geassocieerd.
Er zijn aanwijzingen dat X Y kan beïnvloeden.
Dit suggereert een zwak verband tussen X en Y.
X heeft bijgedragen aan een daling/stijging in ...
X en Y zijn factoren die van invloed kunnen zijn op ...
Recent onderzoek heeft aangetoond dat X een schadelijk effect heeft op Y.
X wordt over het algemeen beschouwd als een factor die bepalend is voor Y.

Algemene beweringen, abstracte argumentaties of ingewikkelde concepten kunnen duidelijk worden met behulp van voorbeelden. Voorbeelden zorgen er namelijk voor dat een betoog beter voorstelbaar is en dus ook beter te begrijpen. Maar ook de overtuigingskracht van een betoog kan groter worden als argumentaties worden onderbouwd met voorbeelden. Het is lang niet altijd nodig om expliciet aan te geven dat je een voorbeeld noemt, maar als dat wel verduidelijkend kan werken kun je een aantal vaste uitdrukkingen en formuleringen gebruiken.

Ter illustratie ...
Dit wordt geïllustreerd in X.
X is een goede illustratie van Y.
Dit is duidelijk in het geval van ...
Het bewijs van X is duidelijk te zien in Y.
Deze zaak heeft onder andere aangetoond dat ...
Het woord X betekende vroeger bijvoorbeeld Y.
Dit onderscheid wordt verder geïllustreerd in Smith (2011).
Jongeren kunnen om verschillende redenen beginnen met X, zoals ...
... kunnen om verschillende redenen beginnen met X. Ze kunnen bijvoorbeeld worden beïnvloed door ...

Het is in academische teksten een goede gewoonte om overgangen van het ene thema naar het andere, of van de ene paragraaf naar de andere, expliciet aan te geven. Dit helpt de lezers om de opbouw van de tekst te begrijpen. Voor deze vorm van 'bewegwijzering' zijn een aantal vaste uitdrukkingen en formuleringen handig.

Wat X betreft, ...
Met betrekking tot X ...
Zoals eerder vermeld, ...
Zoals eerder is aangegeven, ...
Wat volgt, is een verslag van ...
Zoals in paragraaf 1 is opgemerkt, ...
Zoals in hoofdstuk 2 is beschreven, ...
Een ander belangrijk aspect van X is ...
Dit systeem heeft echter ook nadelen.
In het volgende gedeelte wordt betoogd ...
In het onderstaande gedeelte wordt beschreven ...
In paragraaf 2 zal een beschrijving worden gegeven van ...
Het probleem van X wordt in de volgende paragraaf besproken.
In tegenstelling tot Smith (2011) betoogt Jones (2011) dat ...
Het volgende hoofdstuk beschrijft de relatie tussen X en Y.
Een gedetailleerder beschrijving wordt in paragraaf X gegeven.
In deze sectie is geprobeerd een korte samenvatting te geven van X.
Voordat overgegaan wordt op de beschrijving van X, is het belangrijk om te vermelden dat ...
In de volgende paragraaf zullen de belangrijkste bevindingen met betrekking tot Y worden gepresenteerd.

Er is een aantal vaste uitdrukkingen waarmee je onderzoek dat in het verleden is uitgevoerd kunt beschrijven. Daarbij is het goed om extra te letten op de werkwoordstijden die je het beste kunt gebruiken.

In de jaren vijftig wees Scott op X.
Andere studies hebben uitgewezen dat ...
In 1981 toonden Scott et al. aan dat ...
Tot nu toe richtte het onderzoek zich op X.
Eerdere studies van X hebben Y niet behandeld.
De eerste studie naar X is in Y gerapporteerd.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat ...
Tot nu toe zijn de belangrijkste factoren voor X Y, Z en W.
Er zijn verschillende onderzoeken geweest die Y hebben onderzocht.
Dertig jaar later rapporteerden Scott et al. (2011) opnieuw dat ...
Tot op heden is er geen bewijs gevonden dat er een verband is tussen X en Y.
Meer recent is er literatuur verschenen die tegenstrijdige bevindingen laat zien wat betreft ...